Na de goedkeuring van het ontwerp op 3 mei door de ministerraad  verscheen op 16 september het koninklijk besluit van 12 augustus 2024 tot wijziging van het koninklijk besluit van 14 januari 2013 tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten, wat de betalingsregels betreft in het Belgisch Staatsblad. Hierdoor zullen de betalingsmodaliteiten voor de lokale besturen vanaf 1 januari 2025 veranderen.

Huidige regeling van betalingstermijnen

Onder de huidige regelgeving, zoals vastgelegd in het koninklijk besluit van 14 januari 2013, beter gekend als het AUR of KB Uitvoering, zijn er afzonderlijke termijnen voor de verificatie en betaling van geleverde werken, goederen en diensten. Deze regeling stelt een verificatietermijn van maximaal dertig dagen, gevolgd door een betalingstermijn van eveneens maximaal dertig dagen. In totaal komt de betalingstermijn dus in principe uit op zestig dagen.

Reden voor de wijziging

De wijzigingen zijn ingegeven door een arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie (C-585/20) van 20 oktober 2022, waarin werd bepaald dat de huidige regeling in strijd is met artikel 4 van richtlijn 2011/7/EU betreffende de bestrijding van betalingsachterstand bij handelstransacties. Het Hof oordeelde dat een nationale regeling die een gecombineerde termijn van zestig dagen voor verificatie en betaling toestaat, niet verenigbaar is met de richtlijn. Deze richtlijn legt strengere verplichtingen op aan overheidsinstanties om betalingsachterstanden te voorkomen, aangezien lange betalingstermijnen de liquiditeit van ondernemingen kunnen schaden, vooral voor kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's). Op die manier wenst de Belgische regelgever naast conformiteit met de Europese normen ook de toegang van kmo’s tot overheidsopdrachten te bevorderen.

De nieuwe regeling volgens het koninklijk besluit

Het koninklijk besluit van 12 augustus 2024 introduceert één enkele behandelingstermijn van dertig dagen, waarin zowel de verificatie als de betaling moeten plaatsvinden. Deze wijziging beoogt de betalingsachterstanden te verminderen en de financiële positie van ondernemingen te versterken.

Een verlenging van de behandelingstermijn van dertig dagen is mogelijk wanneer aan de volgende vier cumulatieve voorwaarden is voldaan:

1° de verlenging is uitdrukkelijk vermeld in de opdrachtdocumenten;

2° de verlenging is objectief gerechtvaardigd op grond van de bijzondere aard of eigenschappen van de opdracht;

3° de behandelingstermijn mag niet langer zijn dan zestig dagen;

4° de verlenging behelst geen kennelijke onbillijkheid jegens de opdrachtnemer.

Daarenboven voorziet het koninklijk besluit een specifieke uitzondering voor aanbesteders in de gezondheidszorg. Overheidsinstellingen die gezondheidszorg verstrekken en specifiek voor dat doel zijn erkend mogen voor opdrachten die verband houden met hun specifieke activiteit een behandelingstermijn van zestig dagen hanteren. Deze afwijking dient eveneens te zijn voorzien in de opdrachtdocumenten en mag niet louter worden aangewend om tot een langere globale betalingstermijn te komen.

Tot slot introduceert het koninklijk besluit van 12 augustus 2024 ook een aantal formaliteiten waarmee aanbesteders rekening moeten houden. Zo zullen aanbesteders die gebruik wensen te maken van een van voormelde uitzonderingen dit moeten vermelden in een elektronisch formulier.

De nieuwe regeling treedt in werking op 1 januari 2025.